Сигурен сум дека нема родител на дете на училишна возраст којшто не сака неговото најмило конечно да се извлече од канџите на принудната неколкумесечна изолација, од зависноста од смартфоните кои сега се единствениот начин на социјализација на децата и од оваа коронадепресија. Не недостасува ниту потреба ниту желба кај сите нас децата да се вратат во училишните клупи, да следат настава во комуникација со нивните наставници, да учат и да се дружат со своите врсници, макар и во услови на строги правила и протоколи за поведението.
Но, потребите и желбите се едно, а реалноста е нешто сосема друго. Протоколите напишани на хартија ни оддалеку не се доволна гаранција дека наставата во училиштата ќе се спроведе во безбедни услови и дека физичкото присуство на децата на училиште нема да го зголеми ризикот да се заразат од опасниот вирус, да заболат од ковид-19 и да ја шират заразата во својата околина.
Тој што ќе донесе одлука децата да се вратат во училишните клупи треба да биде сигурен дека нашите образовни институции имаат капацитети и ресурси да го обезбедат нужното физичко дистанцирање на учениците во текот на целото време додека се предадени на грижа на наставниците, што ќе рече и кога се на час, но и кога се во ходниците и во училишните дворови. Тој што ќе донесе и што ќе потпише таква одлука треба да биде сигурен што прави и каква одговорност презема. Ние, родителите, не смееме да дозволиме било кој да експериментира со здравјето на нашите деца. Ако се случи хаварија, тој што ќе донесе одлука децата да се вратат во училишните клупи ќе се соочи со политичка, но и со кривична одговорност.
Го потенцирам ова за да укажам на потребата да се биде свесен за тежината на една таква одлука. Нашите деца се во прашање. Да не заборавиме, во почетокот на епидемијата, првата рестриктивна одлука беше прекинот на наставата во училиштата. Се покажа дека тоа беше навремена, одговорна и добра мерка за спречување на ширењето на заразата меѓу најмладите.
И јас сум родител на ученичка и посакувам моето дете да се врати на училиште. Но, сериозно страхувам дека училиштата немаат просторни, технички и кадровски ресурси да организираат безбедна настава. Во класот на моето дете, на пример, учат 25 ученици. Ги знаеме децата, наставниците, училиштето. И ви велам, нема ни теоретски шанси таму да се обезбеди неопходното физичко дистанцирање, кое засега е единствениот начин сигурно да се спречи ширењето на заразата. Кој го тврди спротивното, се лаже себеси, а ги лаже и другите.
Освен тоа, секој почеток на учебната година е и почеток на сезонските настинки и вирусни инфекции, кои меѓу децата се пренесуваат лесно и брзо. Кога првото дете ќе се врати од училиште со температура, со кашлање или со повраќање, одговорниот родител мора да се посомнева дека станува збор за кобниот вирус. Следува итно тестирање. Нормално, ако се тестира детето, ќе се тестираат и другите членови на семејството. Одговорниот родител ќе ги извести родителите на другите деца дека неговото дете е тестирано за да се утврди присуство на коронавирусот. Одговорните родители на децата кои биле во контакт со сомнителниот ученик ќе почнат да бараат чаре. Бидејќи едно сигурно се знае за овој опак вирус – многу е важно неговото присуство брзо да се детектира, затоа што брзата дијагноза драстично ги зголемува шансите за успешно лечење и опоравување.
А ова е само најбенигното сценарио, кое нема да може да се избегне. Што ќе се случи кога ќе нападне сезонскиот грип? Или, уште пострашно, што ќе се случи кога ќе почнеме да броиме заразени од ковид-19 во основните училишта, во гимназиите, на факултетите? Ќе ги пуштаме нашите деца на школо како ништо да не се случило? Кој ќе биде одговорен? Лошите деца и лошите родители?
Теоретски – ама само теоретски! – единствениот начин да се обезбеди целосно безбеден престој на децата во училиштата е секое дете, буквално секој ден, пред да влезе на настава, да биде тестирано со брз ПЦР тест. Се разбира, тоа го нема никаде на светот. Само кај Трамп се влегува со негативен ПЦР тест, кој се прави додека се чека на прием.
Затоа, јас велам да не си ставаме трн во здрава нога. Враќањето на децата на училиште од 1 септември, кога се очекува нов бран на епидемијата, ќе биде еден голем и ризичен експеримент. Не е паметно да се експериментира со здравјето на нашите деца. Наместо тоа, одлуката за враќање на децата во училиштата треба да се одложи уште најмалку три до шест месеци, а во меѓувреме наставниците да се подготват за квалитетна и дисциплинирана онлајн настава.
Како што сега стојат работите, веројатно ќе падне одлука децата сепак да тргнат на училиште од 1 септември. Во тој случај, не ми преостанува ништо друго освен на родителски состанок дома да воведеме наш семеен протокол за одењето на училиште. Освен задолжително носење квалитетна заштитна маска во текот на целото време поминато на училиште, тој протокол сигурно ќе предвиди и обврска за нас, како родители, редовно да ги инспектираме условите во училиштето – ако забележиме дека училиштето не обезбедува услови за физичко дистанцирање (еден ученик да не носи заштитна маска, на пример), нашето дете останува дома. Нема сила што може родителите да ги натера своите деца непотребно да ги изложат на ризик и да им го загрозат здравјето.
Колумна на Бранко Героски
