„Децентрализацијата продолжува да биде фарса. Територијалната организација по усвојувањето на Охридскиот договор создаде македонски енклави на териториите каде што живеат Албанци, со српската метода применета во Косово, со што се нарушува албанскиот територијален континуитет во земјата.“ – вели Арбен Фетаи, висок функционер во Алијансата за Албанците и раководител на нејзиниот Оддел за евроинтеграции, како и директор на Институтот за јавна политика „Арбен Џафери“, во својата колумна со наслов „Проширувањето на парламентарното мнозинство и уставните промени: единствен момент за затворање на Охридскиот договор“. Колумната ја објави весникот на албански јазик „Лајм“.
„Албанската политика потфрли речиси целосно во поглед на децентрализацијата и територијалната реорганизација, но и кај правичната и соодветна застапеност и употребата на албанскиот јазик како официјален јазик, а ова се трите главни столбови на Охридскиот договор.
Фискалната децентрализација е на најниско ниво во Европа и ја одржува логиката на општини без политичка автономија наспроти централното ниво, недоволно финансирани, во долгови и како резултат на тоа, неспособни да ги спроведуваат своите законски надлежности. Како што рекол Арбен Џафери, „правата се неупотребливи, ако не се одредат механизми за нивна реализација, или ако не се одредат финансиски средства како да се реализираат“.
Токму тоа е причината зошто Охридскиот договор, кој требаше да се реализира во едно парламентарна законска регулатива, е всушност, мртов договор. Еден дух во суштината политички, како оној на Охридскиот договор не може да се спроведе без соодветната законска регулатива, која ги дефинира правата и обврските, која јасно ги идентификува имателите на правата и одговорните за обврските, која создава механизми за извршување и одговорност и која обезбедува начини за остварување на правата преку административни и судски патишта.
Актуелните случувања со проширувањето на парламентарното мнозинство и најавените уставни измени, претставуваат нов момент за конечно затворање на Охридскиот договор и отворање нова страница во историјата на * Македонија. Декларацијата за заложбите за владеење, објавена од Алијансата за Албанците, има потенцијал да ги затвори прашањата, кои се однесуваат на децентрализацијата и другите два столба на Охридскиот договор.
Подготовката на нова рамка за финансирање на општините, како и трансформацијата на Бироата за рамноправен регионален развој во Агенција би биле голем чекор кон функционална фискална децентрализација и зајакнување на регионалната политика. Ово столб на Охридскиот договор не може да се смета како затворен без нов закон за територијална организација, со кој би се редефинирала поделбата на општинските граници, без табуа и во функција на благосостојбата на граѓаните, вели во колумната Фетаи.