Законодaвано-правната комисија во Собрание вчера донесе одлука со која се прогласува за „мртов“ членот 11 од Законот за помилување. Со ова се отвора пат конечно да се реши правната дилема околу овој контроверзен член, кој претходниот претседател Ѓорге Иванов го искористи за во 2016 година да ги донесе помилувањата на педесетина функционери, повеќето од нив опфатени во предмети на Специјалното јавно обвинителство.
Доколку парламентот одлучи по препораката на Законодавно-правната комисија и го прогласи членот за неважечки, тогаш се поставува прашањето за можна кривична одговорност на Иванов: Дали Иванов ја злоупотребил службената положба кога носел амнестија врз основа на член што не постои?
Министерката за правда Рената Тренеска-Дескоска синоќа ја поздрави одлуката на Законодавно-правната комисија и посочи дека овој собраниски документ покажува дека Иванов постапил незаконски со обидот да помилува.
Од СДСМ велат дека доколку парламентот одлучи според препораката на Комисијата тогаш се потврдува кривична одговорност на Иванов. Но, сè уште нема најава дека некој ќе поднесе кривична пријава.
Според поранешниот уставен судија Трендафил Ивановски, неспорен факт е дека Иванов донел акт за кој немал законска основа со што ја злоупотребил својата функција.
„Донел акт кој не требало да го донесе бидејќи немал законска основа, што значи дека направил злоупотреба на функцијата. Факт е дека во тој момент погрешил донесувајќи таков акт на помилување“,вели Ивановски.
Но, судијата додава дека уште тогаш требало да биде побарана одговорност од Иванов и да биде отповикан од функцијата.
„Претседателот е должен за спроведување закони и одредби од Уставот. Доколку ги крши, тогаш можело да се покрене прашањето за негова одговорност пред Собранието. Тогаш можело да му престане функцијата. Но мандатот на Иванов му истече“,додава судијата.
Членот 11 од Законот за помилување му овозможуваше на претседателот да помилува прескокнувајќи ја законската процедура, кога е тоа во интерес на државата. Овој член беше укинат во 2009 година со измени и дополнувања на Законот донесени од мнозинството во Собрание, предводено од ВМРО-ДПМНЕ. Измените беа донесени како реакција на аболицијата со која тогашниот претседател Бранко Црвенковски го затвори случајот „Глобал“, кој се водеше против премиерот (тогаш градоначалник на Струмица) Зоран Заев.
Во март 2016 година Уставниот суд ги укина целосно измените и дополнувањата на Законот за помилување од 2009 година, со кои се поништи членот 11, за еден месец подоцна Иванов да прогласи општа аболиција со намера да ги прекине кривичните постапки поведени од страна на СЈО.
Поранешниот уставен судија Трендафил Ивановски појаснува дека Уставниот суд не можел да го заживее членот што Собранието претходно го поништил, туку дека таква надлежност има само Собранието.
„Законодавно-правната комисија на вчерашната расправа го кажа тоа што беше познато дека член 11, кој беше повод за поднесување иницијатива пред Уставниот суд, не постои. Постоел од 1993 година до 2009, но е избришан и воопшто не постои во правниот поредок. Обидот по 2016 да се врати преку Уставниот суд е недопустлив бидејќи Собранието го има избришано самиот член, така што по тоа бришење, укинувањето на Уставниот суд не значи враќање на претходните одредби“,вели Ивановски.
Уставниот суд вчера го тргна од дневен ред гласањето за нацрт-решението за одлучување за помилувањата, со образложение дека ќе се чека одлуката од Собранието.
Пленарна седница на Собранието, на чиј дневен ред би бил извештајот од Комисијата, најрано ќе се одржи на 11 декември.
